Karayemiş...

KARAYEMİŞ::...




Karadeniz'in simgelerinden olan, yaz kış yaprağını dökmeyen baharda çiçek açıp , Ağustos ayından itibaren üzüm salkımı gibi kahverengi ve siyah meyveleri olan bir meyve dir.

Laurocerasus officinalis, Prunus lauroceraus olarak bilinir. Vatanı Anadoludur. Karayemiş, 1546 yılında bir Fransız tarafından Trabzon Kirazı (Cerasus Trapezuntuna) olarak adlandırılmıştır. Bitki aynı yıl İstanbul üzerinden İtalya’ya, 1574’de başka bir yabancı tarafından Viyana’ya oradan da Fransa ve İngiltere’ye gönderilmiştir. 1600 yılından itibaren tüm Avrupada park ve bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilmeye başlanmıştır.

Karayemiş, ingilizce Cherry laure olup, ülkemizde: Taflan, Karamış, Kattak, Laz Üzümü, Laz-Gürcü Kirazı, Tçko, Tanal olarak bilinir.




Bitkinin tabi yayılma alanı Karadeniz’in doğu bölgeleri, Kafkaslar, Toroslar, Kuzey ve Doğu Marmara’dır. Genel olarak ılıman iklim bölgelerinin meyvesidir. Bu bakımdan en iyi karayemişler Karadeniz bölgesinin sahil uşağında yetiştirilmektedir.

Avrupa’nın güneydoğusu, Balkanlar ve Kuzey İran başta olmak üzere dünyanın değişik yörelerinde karayemiş formlarına rastlanılmaktadır. Rize, Trabzon (Maçka - Meryemana Vadisi), Giresun, Sinop (Ayancık), Zonguldak (Devrek), Kastamonu, Bartın, Bolu, İzmit (Keltepe), Adapazarı, İstanbul (Belgrat Ormanı, Alemdağ), Bursa (Uludağ) ve Osmaniye’de (Gâvurdağları) orman veya orman kıyılarında doğal olarak rastlanır.

Gövde ve dalları kış soğuklarına dayanıklıdır. Ancak çiçekler, erken ilkbaharda açtığından donlara karşı hassastır. Bu nedenle ilkbahar donların sık görüldüğü yerlerde yetiştiricilik oldukça güç


Karayemişin kullanılan kısımları yaprağı, çekirdeği ve meyvesidir.

Yapraklarda şeker, tanen, calcium oksalat ve önemli oranda prulaurasin isimli cyanogenetik bir glikozit bulunur. Bu glikozitin miktarı yaprağın gençliği nispetinde fazladır. Bunlardan başka emulsin isimli bir ferment bulunur. Bu ferment glikozite tesir ederse onu benzaldehyt cyanhdrin ve glikoza parçalar. Bunlardan başka benzoik asit ve siyanidrik asit gibi maddeler (zehirli maddeler) de bulunur. Meyvelerde bu cyanogenetik glikozit ve dolayısıyla HCN bulunmamaktadır.

Meyveleri üzerinde yapılan çalışmalarda karayemişte mineral maddelerin ve antioksidan maddelerin bol miktarda, buna karşın bakır ve çinko gibi ağır ve zararlı metallerin ise çok düşük miktarlarda bulunduğu tespit edilmiştir.

Karayemiş,

- Bazı ilaçlara tat ve koku (kremlerde) verici olarak kullanılır.
- Hayvanlara taze olarak yedirilir
- Pasta, kek ve özellikle hoşaf ve kompostolara koku ve tat kazandırmak için ilave edilir,
- Pekmez, reçel ve tuzlaması yapılır,
- Sindirimi kolay olup meyveleri yenir
- Süs bitkisi olarak kullanılır.
- Tokluk hissi verdiğinden diyet olarak kullanılır,
- Yapraklar; çelenk yapımında, balık tablalarının süslenmesinde, hamsi buğulamasında koku vermek ve iştah açmak için (1-2 adet halinde) kullanılır,
- Yaprakları çiçek açma döneminde zehirlidir. Gelişmesini tamamlayan taze yaprakları elle toplanır. Destile edilerek eczacılıkta kullanılan Laura Cerasin maddesi elde edilir.
- Yaprağın bileşimi; glikoz, tanen, kalsiyum oksalat, emulsin (enzim), prulaurasin (glikozid), benzoik asit, siyanidrik asittir (zehirlidir, çekirdekte de bulunur, yapraktan elde edilen su fazla kullanılırsa; baş dönmesi, kusma, karın ağrısı yapar)


- Antioksidan özelliği sayesinde, birçok hastalığın oluşumu ve gelişmesini önlemesinde faydalıdır.. Bu anlamda karayemiş tüketiminin fayda sağlayacağı hastalıkların başında, alzheimer, diyabet, doku ve cilt hastalıkları, kanser, kalp-damar hastalıkları ve romatizmal hastalıklar geliyor. Karayemişin antioksidan özelliğiyle aynı zamanda yaşın ilerlemesiyle vücutta meydana gelen oksidaf zarar azalıyor, yaşlanma da gecikiyor.
- Bronşite iyi gelir ( Meyveler çekirdekleri ile toz edildikten sonra balla karıştırılır)
- Demir eksikliğini giderici özelliği vardır.
- Dişleri korur.
- Hemoroide iyi gelir
- İdrar söktürür
- İnsülün hormonunu geliştirir. Spazm çözüdür (sindirim sistemi).
- Kalp çarpıntısını giderir
- Kan şekerini düşürür
- Kasların düzenli çalışmasını sağlar
- Kemik yapısını geliştirir.
- Mide ülseri ve barsak tembelliğini giderir
- Özsu’yu egzamaya yarar
- Sakinleştiricidir (astım, sinirsel öksürük)
- Sigaraya karşı isteksizlik doğurur
- Şeker hastalığına karşı, fırında kurutularak ya da kavrularak da tüketilir
- Taş düşürücüdür
- Uyku vericidir...


Kaynaklar:
1) Karayemiş Yetiştiriciliği ve Önemi, Yrd.Doç.Dr. Ali İSLAM, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Ordu Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü
2) Rize Tarım İl Müdürlüğü
3) www.ntv.com.tr, 16 Eylül 2003
4) www.oregonstate.edu

çok güzel görünüyorlar ama ben pek sevmiyorum
bilgilendirdiğin için teşekkürler

Karamışın dibine, karayemiş fidani
Benimi alacasun, yoksa eski sevdani

Çok Güzelller Ya Tadına Doyum Olmuyor Sen Neden Sevmiyorsunki Yağmur damlası Tadı Damağımda Hala Bu sene toplarım yine

çok az yemişimdir, ben biraz seçiciyimdir
ama küçükken çok yermişim, 3 yaşına kadar trabzonda kaldım o zamanlar kuyruk yağını bile çok severdim ama şimdi sevmiyorum